Guinea pig nedir?
Kemirgen sınıfından, kobay olarak da adlandırılan, bilimsel adı cavia porcellus, bir çok şekil ve tüye sahip türleri olan ve özellikle Avrupa ve Amerika’da çok popüler bir evcil hayvandır.
Popüler türleri arasında, Texel guinea pig, rozet, sheltie, Amerikan kobayı, tüysüz guinea pig, teddy guinea pig başta olmak üzere Türkiye'de de en çok bulunan ve rağbet gören Hollanda guine pig, Peruvian guinea pig, abessian guine pig sayılabilir.
Guinea Pig’lerin Kökeni
Ülkemizde bu sevimli tür çok beslenmiyor olsa da Birleşik Krallık, Avustralya ve Amerika’da son derece popüler olan bir evcil hayvandır Guinea Pig’ler. Halk arasında Guinea Pig’ler, Ginepig, kobay, kürklü, cavia ve hatta hint domuzu olarak da bilinir. Kökenleri 10.000 yıl öncesine dayanır. Orta ve Güney Amerika’da bugün olduğu gibi sadece etleri için, başka hayvanlara yem olsun diye besleniyordu. İspanyolların Güney Amerika’nın keşfinden sonra Avrupa’ya taşınarak bir çok ülkede, Guinea Pig’ler popüler bir evcil hayvan olmaya başlamıştır.
Ginepig Türleri ve Özellikleri
The American Cavy Breeders Association tarafından tanınan tam 13 farklı ginepig türü bulunuyor. Bunların hepsi evlerde sıklıkla karşılaşılan evcil hayvanlar olmasa da aşağıda her birine ait bilgilere ulaşabilirsiniz.
Abessinian (Abyssinian) Guinea Pig: Bu ginepig türü, kürkündeki ona uykudan yeni uyanmış gibi bir görünüm veren dönen tüyleriyle meşhurdur. Tüylerin farklı yönlere çıkmasıyla oluşan bu dönen tüylerden Abessinianlarda genel olarak, eşit aralıklarla dağılmış şekilde 6 ile 8 tane arasında görülür. En arkadaş canlısı türlerden biri olmasının yanı sıra enerji dolu ve ses çıkarmaya daha meyillidirler.
Abessinian (Abyssinian) Satin Guinea Pig: Satin olarak ayrılan ile diğer Abessinian türü arasındaki görünüm olarak en büyük fark tüylerinin daha parlak olmasıdır. Satin adını da renklerinin ve dönen tüylerinin oluşturduğu görünümü daha çarpıcı kılan bu parlak tüylerinden alırlar. Ancak ne yazık ki türün genetik özelliklerinden ötürü ömürleri daha kısadır.
Amerikan Guinea Pig: Tatlı ve uysal bir kişiliğe sahip olan, son derece dost canlısı Amerikan guinea pigler, bu özellikleriyle evcil hayvan olarak en çok karşılaşılan türlerden. Kısa ve mat tüyleri 19 farklı renkte olabiliyor. Bakım gereksinimleriyse diğer türlerden daha az. Bunun yanı sıra meraklı ve hareketli doğalarıyla eve neşe saçmaya da hazırlar.
Amerikan Satin Guinea Pig: Parlak tüyleri dışında diğer Amerikan guinea piglerle neredeyse aynı görünümlere sahipler. Ancak tıpkı Abessinian türünde olduğu gibi genleri yüzünden çeşitli sağlık problemleri yaşamaya yatkınlar ve özel bakım gereksinimleri bulunabiliyor.
Coronet Guinea Pig: Hacimli ve düz bir şekilde vücudunda akan tüyleriyle dikkat çeken Coronet Guinea Pig, başının üstünde tek bir dönen tüy bölümüne sahiptir. Tüyleri genel olarak çoğunlukla geriye doğru uzar. Coronet guinea piglerin düzenli olarak taranmaya ve bakıma ihtiyacı olsa da oynamaya ve ilgiye karşı olan istekleri bakım sürecini kolaylaştırır.
Peruvian Guinea Pig: Neredeyse 60 cm'ye kadar uzayan, yumuşak ve düz tüylere sahip olan Peruvian guinea pigin biri arkada, biri önde olmak üzere iki dönen tüy bölümü vardır. Uzun tüyleri genellikle yüzünü kapattığı için tüyleri sık sık düzeltilmelidir.
Peruvian Satin Guinea Pig: Uzun tüylerinin parlak görünümüyle Peruvian guinea pig türünden ayrılan Satin, diğer tüm Satinler gibi ne yazık ki birçok farklı sağlık sorununa ve özel bakım gereksinimlerine sahiptir.
Silkie Guinea Pig: Kürkünde dönen tüyleri bulunmayan, tüyleri sırtından doğal olarak iki yana ayrılan ve yüzünü de kapatmayan Silkie guinea pig, yumuşak ve uzun tüyleriyle öne çıkar. Tüyleri arka kısmında biraz daha uzundur ve vücutları ideal olarak damla şeklindedir.
Silkie Satin Guinea Pig: Parlak tüyleri önden arkaya doğru uzayan Silkie Satin guinea pig, yine parlak tüylere sahip olan diğer ginepigler gibi, kemik ve diş sorunları da dâhil olmak üzere pek çok sağlık sorunu ile mücadele etmek zorundalar.
Teddy Guinea Pig: Saydığımız diğer türlerden farklı olarak Teddy guinea pigin tüyleri ona pelüş bir oyuncak görünümü katıyor. Kısa, yoğun tüyleriyle sahip oldukları sevimli görünümlerinin yanı sıra kişilikleri oyuncu ve arkadaş canlısı. Tüylerine düzenli olarak bakım uygulamak yeterli oluyor.
Teddy Satin Guinea Pig: Kısa ve sık tüylerinin parlaklığıyla Teddy guinea pigden ayrılan ancak yine de pelüş bir oyuncak görünümünü kaybetmeyen Teddy Satin guinea pig, yine diğer Satinler gibi çeşitli sağlık sorunlarından mustarip olabiliyor.
Texel Guinea Pig: Kendine has görünümüyle diğerlerinden ayrılan Texel guinea pig; kıvırcık, orta uzunlukta ve kabarık tüylere sahip. Tüyleri yoğun ve dolaşmaya meyilli olduğu için bu türdeki dostlarımızın tüylerine her gün bakım uygulanması gerekiyor.
White Crested Guinea Pig: Alınlarındaki tek beyaz halka ya da dönen tüy ile bilinen White Crested guinea pigin kısa, pürüzsüz kürkü çok çeşitli renklerde olabilir. Amerikan Guinea Pig ile çok yakın oldukları düşünülür.
Guinea pig beslemek
Kedi ve köpeklerin tüy dökmeleri, bakım masrafları, kaka ve çiş temizlikleri ve ihtiyaçlarını gidermek için zorlayabilecek problemler ile başa çıkamayacaklar için ama aynı zamanda balık ya da kuşa sıkça dokunmak istenildiğinde pek gerçekleştirilemeyeceği için Guinea pig mükemmel bir arkadaştır denilebilir.
Ginepigler, kendilerini sevdiren, hatta severken mırıldanan, kedi ve köpeğe göre bakım ihtiyacı daha az olan, sevimli bir kemirgendir. Aşıları yoktur, temiz ve hastalık taşımayan canlılardır. Geniş olmak kaydı ile , özel kafeslerde barındırılabilirler. Kaka ve çişleri neredeyse diğer canlılara göre hiç yoktur denilebilir. Aynı zamanda çiş ve kaka eğitimi de alabilmektedirler. Özellikle çocuklarla iletişimi oldukça yüksek, sosyal hayvanlardır.
Isırma huyları, kafesten kaçmaya çalışma huyları, kafesi kemirme huyları yoktur. Tek beklentileri, sevgi ve yiyecektir. Genellikle, doğal ortamlarında, yırtıcılara av olduklarından, doğaları gereği ürkektirler. Bu konuda bu ürkekliklerini gidermek de vereceğiniz sevgi ve güven ile size düşmektedir.
Guinepiglerin bu kadar olumlu yanı dışında olumsuz yanları nelerdir?
Fazlaca çiş ve kaka yapabilecekleri için kafes hijyeni sürekliliği gerekir,
Gıdalarına dikkat edilmezse ishal ölümcül bir hal alabilir,
Açken, çokca ısrarda bulunabiliyorlar,
Hava yolu taşımacılığında kabul edilmiyorlar,
Küçük şehirlerde spesifik tecrübeye sahip veteriner hekim bulmak zor olabilir,
Yeterli büyüklükte kafes ve kafes içi ekipmanları seçimi zor olabilir
İsmi sebebi ile domuzmuş gibi algı, çevrenin bilinçsizce bu canlıyı fare olarak adlandırabilecek olması
Hassas kulaklar sebebi ile gürültüden ürkme
Guinea pig ne yer? Beslenme programları nasıl olmalıdır?
Gine pigler, temelinde meyve, sebze ve kuru tohumlarla beslenmektedirler. Bununla beraber, kuru ot ve
kuru pellet mamaları da yemeleri gerekir.
En doğru beslenme düzeni için neyi hangi oranda ginepigimize yedirmeliyiz?
Program dağılımı genelinde, % 60 kuru ot ve kuru mamadan, %25 sebze ( koyu yeşil yapraklı ), % 15 ise meyve ( az şekerlilerden seçilmeli ) şeklinde olması idealdir.
Verilecek olan sebzelerin çiğ ve iyice yıkanıp kurulanmış olmasına dikkat edilmelidir. C vitamini açısında zengin sebzeler, guinepigler için oldukça önemli bir vitamin olarak değerlidir. Bu vitamini doğal yollardan içeren sebzeler;
Kapya biber
Maydanoz
Ispanak
Bamya
Marul
Brokoli
Bürüksel lahanası
Ananas
Domates
Pancar
Taze fasulye
Kivi
Salatalık
Kereviz
Kabak
Çilek
Portakal
Üzüm
Verilecek ölçü tek seferde, 1 işaret parmağı büyüklüğünde herhangi bir meyve ya da sebze tek çeşit olarak günde 1 kez, ilave gıda olarak verilebilir. Fazlası, ishale yol açabileceği için ölçülü olunmasına özen gösterilmelidir.
İlave olarak, kuru ot, saman ( en iyisi yonca samanı )hem dişlerinin törpülenmesi hem de lif zenginliği açısından kullanılmalıdır.
Yüksek oranda, yağ, şeker ve kalori içeren yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
Guinea pig için kafes Nasıl olmalıdır?
Genellikle 1 ginepig için minimum 1 m² ve üzeri bir alan ayarlanması şartı ile hazır
kafesler, oyun alanları veya çitler kullanılmalıdır. Kendinizde evde, küçük bir araştırma ile barınma alanı yapabilirsiniz.
Ginepig bakımı ve temizliği
Ginepigler oldukça temiz canlılardır. Her ne kadar da olsa idrar ve kaka hijyenleri için altlıklar kullanılmalıdır. Bu altlıklar, pet shoplarda satılan sıkıştırılmış talaş, çam pelleti, saman gibi malzemeler olabilir. Kedi kumu veya silika benzeri kumlar kullanılmamalıdır. Kafesin köşelerine mop havlu paspas benzeri malzemeler ile destekleyebilirsiniz, kafesteki nemi alması açısında da en alt zemine piknik örtüsü, muayene örtüsü, sedye örtüsü malzemelerden ucuza temin ederek de kullanabilirsiniz. En fazla 3 günde bir kafesin alt yüzeyi hijyen açısında silinmeli ( hafif sabunlu su, sirkeli su veya 1'e 4 sulandırılmış çamaşır suyu ile temizlenip iyice havalandırılmalı ) , altlık tamamen değiştirilmelidir.
Guineapiginizin tüy bakımı için düzenli olarak fırçalamalısınız ya da taramalısınız. Tararken yumuşak bebek taraklarından yararlanabilirsiniz. Aynı zamanda kediler için de kullaılan furminatör ( tüy alıcı sistem ) taraklardan da yararlanarak ölü hücreli tüylerin toplanmasını, tüylerin sağlıklı ve bakımlı, parlak görünüme sahip olmasını sağlayabilirsiniz.
Guinepigleri, kuru pudra şampuan, köpük şampuan ile silerek temizleyebilirsiniz. Bununla birlikte , gerekli görülmesi durumunda nazikçe ve sakin bir ortamda gine pig şampuanı ile ılık su ile, göz ve kulaklarına su gelmeyecek şekilde yıkayabilirsiniz. Yıkadıktan sonra mutlaka iyice kurulanmalı ve ılık fön ( en kısık derecede ve 25-30 cm uzaktan ) ile kurutulmalıdır. Yıkama işlemi, kışın ayda 1, yazın ayda 2 yi geçmemelidir.